W 2023 roku została wprowadzona nowa zasada dotyczącą raportowania podatku MVA. Dotyczy ona sytuacji, w których kontrakt i zapłata należności stała się kwestią sporną. Oznacza to, że sprzedawca/wykonawca usługi może poczekać z zapłatą naliczonego podatku MVA, do momentu rozstrzygnięcia sporu (wyjaśnienie lub przelew na konto).  Kupujący/odbiorca odpowiednio czeka z odliczeniem tego podatku od kosztów swojej działalności. Nie dotyczy to sytuacji, gdy dłużnik i wierzyciel są uznawani za podmioty powiązane ze sobą (tzw. nærstående partene – np. gdy spór jest między dwoma podmiotami z powiązanami właścicielskimi).

Rozstrzygnięcie sporu dotyczącego fakturowania w projektach opartych na zawieranych kontraktach może zająć trochę czasu, zwłaszcza jeśli dochodzenie racji zaczyna przechodzić przez instytucje aparatu prawnego. Zgodnie z wcześniejszymi zasadami, sprzedawca musiał wystawić fakturę wychodzącą i zapłacić wychodzący podatek MVA na koniec projektu, mimo że wyjaśnienie sporu i ugoda od kupującego mogła nadejść dużo później. Nowa zasada z odroczonym terminem płatności podatku wychodzącego poprawi płynność w branży budowlanej i innych branżach, w których zawierane są kontrakty produkcyjne. Przy kontraktach z roszczeniami spornymi kupujący mogli jeszcze do nie dawna odliczyć MVA po otrzymaniu faktury od sprzedawcy, nawet jeśli rozliczenie ze sprzedawcą nastąpiło dużo później. Obecnie utracili oni korzystne prawo do wcześniejszego odliczenia podatku i muszą czekać z odliczeniem do czasu rozstrzygnięcia sporu.

Czym są roszczenia sporne?

Definicja roszczenia spornego nie jest jednoznaczna. Będzie zatem potrzebna ocena granic odpowiedzialności w praktyce. Warunkiem nowej zasady jest to, że roszczenie musi zostać zakwestionowane. Brak zapłaty nie musi oznaczać, że roszczenie jest kwestią sporną. Przyczyną niezapłacenia faktury może być zarówno brak chęci, jak i możliwości zapłaty. W przypadku trudności z płatnością podatku MVA, zastosowanie mają zwykłe zasady dotyczące utraty roszczeń (tap på krav). Brak chęci zapłaty może wynikać z subiektywnych warunków kupującego, które nie mają związku z obowiązkiem zapłaty.

Istnieje wymóg, aby obiektywnie rzecz biorąc istniały „uzasadnione wątpliwości co do tego, czy wierzycielowi przysługuje wynagrodzenie”. Uzasadnione wątpliwości zostały omówione w nocie konsultacyjnej Ministerstwa Finansów z dnia 06.10.2022 r. („Projekt odroczenia terminu płatności podatku od towarów i usług”). Uzasadniona wątpliwość jest rozsądną oceną, która nie wymaga przewagi prawdopodobieństwa, ale też bezpodstawne zastrzeżenia kupującego są uznawane za nieistotne. Obiektywna ocena uzasadnionej wątpliwości oznacza wykluczenie subiektywnych relacji między sprzedającym, a kupującym.

Obiektywna ocena, o tym czy istnieją uzasadnione wątpliwości co do tego, czy kupujący ma obowiązek zapłaty, powinna opierać się na interpretacji warunków umownych, takich jak brak zgody co do ceny, jakości lub dostarczonej ilości.

Defincja kontraktu (tilvirkningskontrakt)

Zwykłe usługi świadczone dla klientów, za które wystawiany jest prosty rachunek nie mieszczą się w pojęciu kontraktu produkcyjnego. Właściwy kontrakt jest to zobowiązanie jednego partnera do wytworzenia, rozwinięcia lub projektowania konkretnego dobra majątkowego dla drugiego partnera za umówioną cenę. W ramach takiej umowy zamawiający (strona zlecająca) dostarcza specyfikacje, wymagania techniczne i inne informacje dotyczące produktu, który ma zostać wytworzony. Druga strona, wykonawca, zobowiązuje się do wykonania produktu zgodnie z podanymi parametrami. Umowa określa również warunki płatności, harmonogram dostaw, ewentualne kary umowne za niewywiązanie się z umowy, itp. Główną zasadą dotyczącą kontraktów produkcyjnych jest to, że muszą one być fakturowane w sposób ciągły, co najmniej raz na dwa miesiące i zgodnie z postępem prowadzanych prac.

Przy zakończeniu projektu faktura musi być wystawiona nie później niż miesiąc po upływie ogólnego terminu zlecenia. Oznacza to, że nie ma powodu, aby czekać z fakturowaniem do czasu rozstrzygnięcia ewentualnego sporu. Nowe zasady nie mają na celu zmiany zasad dotyczących terminu wystawienia dokumentacji sprzedaży. Powyższe zasady obowiązują zatem nadal, niezależnie od nowego przepisu dotyczącego roszczeń spornych w umowach produkcyjnych.

W przypadku „obiektywnych, uzasadnionych wątpliwości co do tego, czy wierzyciel jest uprawniony do wynagrodzenia”, może również występować niepewność co do wielkości przychodów ze sprzedaży dla sprzedającego i kosztu własnego dla kupującego. W takich przypadkach należy oszacować kwotę według dotychczasowych metod rozliczeń, tak aby była jak najdokładniejszym oszacowaniem wartości. Jeżeli jedna faktura w kontrakcie jest częściowo sporna, naturalną rzeczą jest odrębna ocena spornej części pod kątem niepewności zarówno po stronie sprzedającego, jak i kupującego.

Faktury mają zatem być wystawiane i księgowane w zwykły sposób z naliczonym MVA wychodzącym. Sama kwota podatku musi być „zawieszona”, aby nie pojawiła się na deklaracji MVA. W praktyce takie zawieszenie może odbywać się poprzez księgowanie z odpowiednimi kodami SAF-T. Ważne jest, aby istniał ślad między zaksięgowaniem faktury wychodzącej, odroczonym terminem zapłaty kwoty MVA, późniejszą zapłatą naliczonej kwoty lub innym wyjaśnieniem kwoty MVA po rozstrzygnięciu sporu. Rozstrzygnięcie sporu może zająć trochę czasu, dlatego sprzedawca powinien mieć przegląd zafakturowanych spornych roszczeń z opóźnionym ustaleniem kwoty podatku MVA. Wymóg musi być udokumentowany, na przykład na podstawie e-maili, protokołów ze spotkań, umów, ewentualnie dokumentów prawnych, itp. Ten sam schemat dotyczy księgowości po stronie kupującego.

Podsumowanie

Artykuł ten pojawił się na stronach Regnskap Norge w maju 2023. Powyższy tekst jest głównie przetłumaczeniem pracy wykonanej przez Regnskap Norge (Stowarzyszenie zrzeszające biura księgowe w Norwegii).

Z punktu widzenia przedsiębiorcy bardzo często niezapłacona faktura może prowadzić do utraty płynności, także wprowadzona zmiana może znacząco poprawić płynność finansową firm, które znalazły się w sytuacji sporu opisanej powyżej.

Jeżeli wydaje Ci się, że znalazłeś się w podobnej sytuacji, ale nie jesteś pewny czy możesz skorzystać z tego prawa, zapraszamy na konsultacje.