Wiele osób chcących założyć firmę w Norwegii staje przed problemem wyboru formy działalności. Powinienem założyć jednoosobową działalność (enkeltpersonforetak; ENK) czy może spółkę akcyjną (AS)?

W Norwegii jest możliwe założenie różnych form działalności, między innymi: spółki bezkapitałowe ANS (ansvarlig selskap), DA (delt ansvar) oraz norweski oddział spółki zagranicznej NUF, ale największą popularność mają jednoosobowe działalności (ENK) oraz spółki akcyjne (AS).

Zatem czym kierować się przy wyborze formy działalności?

Założenie firmy

Aby założyć spółkę akcyjną należy posiadać numer personalny bądź Dnr. Akcjonariuszem może być jedna osoba, nie potrzeba dwóch akcjonariuszy do spółki. Firma musi mieć adres na terenie Norwegii. Wymagany jest kapitał zakładowy, firmowe konto bankowe oraz poniesienie kosztów rejestracyjnych w Foretaksregisteret w wysokości 5 570 NOK. 

Aby założyć jednoosobową działalność wystarczy numer personalny bądź Dnr oraz adres na terenie Norwegii, na który zarejestrujemy firmę. Nie ma wymogu posiadania firmowego konta bankowego, natomiast jest to zalecane. W niektórych przypadkach wymagane jest zarejestrowanie firmy w Foretaksregisteret i uiszczenie za to opłaty w wysokości 2 250 NOK.

Kapitał zakładowy

W spółce akcyjnej jest narzucony kapitał zakładowy i wynosi on minimum 30 000 NOK. Wymóg ten ma swoje uzasadnienie. AS jest odpowiedzialna za pokrycie długów i zobowiązań, dlatego firma musi dysponować wystarczającą kwotą, by móc je pokryć.

Przy zakładaniu działalności jednoosobowej nie ma wymogu posiadania określonej kwoty na start.

Zobowiązania

Spółka akcyjna jest bardziej zorganizowaną formą działalności i musi przestrzegać wymogów ustawy o spółkach (tzw. aksjeloven), w tym dotyczących walnych zgromadzeń i posiedzeń zarządu. Co roku należy też złożyć do urzędu rozliczenie roczne (årsregnskap) razem z Næringsoppgave 2 oraz rejestr akcjonariuszy (aksjonærregisteroppgave).

Jednoosobowa działalność wymaga mniej pracy administracyjnej. Jest znacznie mniej wymogów, które trzeba spełnić aby prowadzić tego typu działalność. Co roku, niezależnie od tego czy firma przynosiła zyski i miała aktywność, należy złożyć wspólne rozliczenie roczne swoje i firmy (skattemelding) razem z Næringsoppgave 1.

Odpowiedzialność

Spółka odpowiada za swoje zobowiązania do wysokości kapitału zakładowego. Niemniej jednak należy wspomnieć, iż akcjonariusze mogą odpowiadać swoim majątkiem za długi spółki, jeśli w sposób celowy działali na szkodę firmy.

Największym minusem enkeltpersonforetak jest odpowiedzialność całym swoim majątkiem za działanie firmy. Należy dokładnie przeanalizować ryzyko, zanim wybierzesz tę formę działalności.

Pamiętaj, że zawsze coś może pójść nie po Twojej myśli, zarówno w ENK, jak i AS. Na przykład pracownicy, którzy ulegną wypadkom, błędy konstrukcyjne podczas budowy, wypadki samochodowe, itp. Upewnij się, że wykupiłeś ubezpieczenie, które zabezpieczy Ciebie, firmę i pracowników we wszystkich przypadkach, zgodnie z ryzykiem, jakie podejmuje Twoja firma.

Bez względu na to, czy wybierzesz jednoosobową działalność gospodarczą, czy AS, ponosisz odpowiedzialność prawną za prowadzenie działalności w sposób nieodpowiedzialny lub niezgodny z prawem.

Pracownicy

Możesz zatrudniać pracowników niezależnie od tego, czy prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą, czy AS. Pamiętaj jednak, że z pracownikami wiąże się wiele obowiązków.

Jeśli zamierzasz prowadzić ENK, wiedz, że Twoje osobiste ryzyko wzrasta, jeśli prowadzisz kosztowne zlecenia i zatrudniasz wiele osób. W razie nieuregulowanych płatności ponosisz prywatnie odpowiedzialność za zadłużenia firmy.

Dlatego bezpieczniej jest prowadzić spółkę akcyjną, jeśli zamierzasz zatrudnić wielu pracowników.

Dochód

Jako właściciel AS możesz zatrudnić się w firmie jako pracownik i nabyć prawa pracownicze. Wiąże się to z wypłacaniem pensji, potrącaniem podatku, naliczaniem wynagrodzenia urlopowego oraz opłatą arbeidsgiveravgift.

Dodatkowo istnieje możliwość wypłaty dywidendy bądź optymalizacja w postaci spółki holdingowej. Zaletą jest opcja wstrzymania pensji czy dywidendy, jeśli firma ma do pokrycia zobowiązania.

W przypadku ENK rozliczasz dochód z działalności razem z dochodem z innej pracy, jeśli ją masz. Stratę z działalności możesz odpisać od innego dochodu.

Chorobowe i świadczenia socjalne

Jeśli jesteś zatrudniony we własnym AS, masz prawo do zasiłku dla bezrobotnych (dagpenger) tak samo jak inni pracownicy, ale pamiętaj, że z zatrudnieniem wiąże się również szereg innych kosztów.

Zatrudnienie w spółce uprawnia pracowników do 100% podstawy zasiłku chorobowego od pierwszego dnia. Sama spółka pokrywa pierwsze 16 dni choroby, a NAV przejmuję wypłatę od 17 dnia.

Ponieważ nie możesz otrzymywać wynagrodzenia jako osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, nie masz również prawa do zasiłku dla bezrobotnych.

Firmy jednoosobowe uprawniają do 80% podstawy zasiłku chorobowego od 17 dnia, jeśli zachorujesz. Sam musisz pokryć pierwsze 16 dni, w taki sam sposób, w jaki pracodawca pokrywa te dni pracownikom.

Podatki

Spółka akcyjna i właściciel to dwa podmioty podatkowe. Oznacza to, że spółka musi zapłacić 22% podatku od zysku rok po zarobieniu pieniędzy. Zaliczka na podatek musi być zapłacona 15 lutego i 15 kwietnia, a wszelkie pozostałe podatki zazwyczaj w październiku. Musisz również zapłacić podatek od dywidend, które Ty i ewentualnie inni akcjonariusze pobieraliście.

Kiedy rozpoczynasz jednoosobową działalność gospodarczą, musisz zmienić swoją kartę podatkową, aby poinformować Urząd Podatkowy, jakiego zysku się spodziewasz za dany rok.

Podatek nazywa się podatkiem zaliczkowym i musi być zapłacony w ciągu roku. Oznacza to podatek za dany rok i trzeba go zapłacić w czterech równych ratach w dniach 15 marca, 15 czerwca, 15 września i 15 grudnia.

Ostateczny podatek, który musisz zapłacić prowadząc ENK, zależy od kilku czynników, ale większość firm opodatkowuje się od 33 do 49 procent.

Podsumowanie

Wybór formy działalności jest indywidualny i trudno udzielić uniwersalnej odpowiedzi. Prowadzisz niedużą działalność z małym ryzykiem – enkeltpersonforetak będzie odpowiednią formą działalności dla Ciebie. Twoja firma narażona jest na ryzyko i przewidujesz dynamiczny rozwój – postawiłabym na spółkę akcyjną.